Uniek boek: Bep Voskuijl, het zwijgen voorbij

Een biografie van
de jongste helpster
van het Achterhuis

Beste Bezoeker,

Dit boek werpt een nieuw licht op het korte leven van Anne Frank, door middel van tot nog toe onbekende getuigen en documenten. Dat maakt dit boek tot een waardevolle aanvulling op haar wereldberoemde Dagboek. Bovendien is het een eerbetoon aan die dappere Nederlanders, die hun leven in de waagschaal stelden om Joden te redden.

Vele facetten over de onderduikers in het Achterhuis in Amsterdam werden door de jaren heen belicht, maar opmerkelijk genoeg heeft de rol van Otto Frank’s jongste secretaresse Bep Voskuijl, Elli Vossen in het Dagboek van Anne Frank, heel weinig aandacht gekregen. Wij – Joop als Bep’s jongste zoon en Jeroen als een Vlaamse journalist – doken in haar verleden en reconstrueerden haar tragische maar fascinerende leven.

Als lezer zal dit boek u een uniek inzicht geven in de emotionele wereld vóór en achter de draaibare boekenkast. 25 maanden lang was dit de zenuwslopende wereld van Bep Voskuijl en de andere vijf helpers. Vijf jaar research hebben geleid tot een boeiend en onthullend boek. Een verhaal dat verteld moest worden, opdat we nooit zullen vergeten wat er gebeurd is in de Tweede Wereldoorlog.

Auteur Joop van Wijk – de jongste zoon van Bep Voskuijl – naast de ingang van het Achterhuis, waar Anne Frank en zeven andere onderduikers waren ondergedoken. Johan Voskuijl, de grootvader van Joop van Wijk, bouwde de draaibare boekenkast in 1942.

De slaapkamer van Anne Frank. Bep Voskuijl was dagelijks in het Achterhuis. Anne en Bep werden hartsvriendinnen. Tot grote vreugde van Anne heeft Bep zelfs een nacht doorgebracht in deze kamer.

“Laat dit boek een eerbetoon zijn voor mijn moeder en mijn grootvader,
maar ook voor al die andere, stille, anonieme helpers, die hun leven riskeerden voor onschuldige mensen, die zich niet konden verdedigen”.

Joop van Wijk

Over Bep Voskuijl, de jongste helpster van Anne Frank

Bep Voskuijl is 23 jaar, toen ze, in 1942, op de hoogte werd gebracht van het geheim van de acht onderduikers op de Prinsengracht. Gedurende de volgende 25 maanden wordt ze een grote steun voor Anne Frank, met wie ze een intense vriendschap opbouwt. Bep koopt kleding en voedsel voor de onderduikers en voorziet Anne van papier om haar dagboek te schrijven. De dingen zijn niet gemakkelijk voor Bep: haar vader, de maker van de beroemde draaibare boekenkast, wordt ernstig ziek in 1943 en één van haar zusters collaboreert met de Duitsers.

Bep leidt een dubbelleven door dit geheim niet met haar vriend en de familie te delen. Op het moment, dat de Nazi’s op 4 augustus 1944 de onderduikplaats binnenvallen en de onderduikers arresteren, ontsnapt Bep in paniek met een belangrijke portefeuille van haar baas. Later redt ze een groot deel van Anne’s geschriften. Juist zij herkent deze, omdat zij die papieren aan haar had gegeven. Het nieuws over de dood van zeven van de acht onderduikers – alleen Otto Frank overleefde de concentratiekampen – laat diepe littekens achter.

Vier redenen om dit boek te kopen:

Het bevat een ‘nog nooit verteld verhaal’, geschreven vanuit de bron.
Het onthult een zorgvuldig verborgen waarheid.
Het handelt over grenzeloze moed en loyaliteit in het leven.
Wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd is iets, dat we nooit
mogen vergeten.

Deze onderwerpen vormen de missie van dit boek voor jong en oud.

‘Het feit dat we bezig waren het juiste te doen, gaf ons een beschermd gevoel.’

[…] Uit Beps biografie die haar zoon Joop samen met Jeroen De Bruyn schreef, komt zij naar voren als een volstrekt unieke vrouw. Uniek, juist door haar gebrek aan pretentie. Op een foto van haar en de andere helpers kijkt ze als een onopvallende ‘kantoorbediende’ door haar brilletje ernstig en verlegen de lens in. ‘Zij was die mevrouw op de achtergrond,’ zo typeerde een buurjongen haar. Maar in het achterhuis speelde ze een hoofdrol. ‘Bep harmonieerde op een bijzondere wijze met Anne,’ zei Otto Frank, Annes vader. Hoe ze daarbij haar angst wist te overwinnen, heeft ze toegelicht in een van de zeldzame interviews die ze later heeft gegeven: ‘Het feit dat we bezig waren het juiste te doen, gaf ons een beschermd gevoel.’ Die hele confrontatie op leven en dood met het onvoorstelbare kwaad prachtig en simpel samengevat in één nuchtere zin. De schrijvers zijn erin geslaagd recht te doen aan die levenshouding van eerlijkheid zonder opsmuk. Het boek is mooi en rustig van stijl geschreven. Nergens komt sentimentaliteit of effectbejag om de hoek kijken. Zowel de zoon als zijn coauteur blijven op gepaste afstand, en dat ‘gepast’ bedoel ik positief […].

Herman Vuijsje (auteur, socioloog en journalist NRC- H)

“Dat is wat we nooit moeten vergeten, dat alhoewel anderen hun moed tonen in de oorlog of tegen de Duitsers, onze helpers hun moed tonen in hun optimisme en liefde”.

Anne Frank